Những lợi thế cạnh tranh có thể giúp doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường, phát triển và bỏ xa đối thủ. Nếu bạn còn loay hoay không biết làm sao để xác định được những lợi thế này? Khung VRIO chính là câu trả lời dành cho bạn.

Khung VRIO là gì?

Khung VRIO được phát triển vào năm 1991 bởi Jay Barney. Khung VRIO là một công cụ dùng để phân tích các nguồn lực hay nguồn tài nguyên và năng lực bên trong của doanh nghiệp nhằm xác định xem chúng có thể là nguồn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững hay không.

Bởi mỗi một doanh nghiệp đều có các nguồn lực, nguồn tài nguyên riêng để phát triển và để biến điều đó thành lợi thế cạnh tranh. Nguồn lực phải có bốn thuộc tính bao gồm giá trị (valuable), sự hiếm có (rare),  duy nhất hay không thể bắt chước (inimitable) và hỗ trợ từ tổ chức (organization).

V – Valuable: Giá trị 

Nguồn lực phải có giá trị thì mới giúp doanh nghiệp thực hiện được các chiến lược hiệu quả. Nếu các nguồn lực của doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện này thì doanh nghiệp sẽ gặp phải những bất lợi trong cạnh tranh. 

Doanh nghiệp cần xem xét giá trị của nguồn lực liên tục bởi chỉ những thay đổi nhỏ cũng khiến cho nó không phát huy tốt nhất giá trị của mình. 

R – Rare: Hiếm

Nguồn tài nguyên hiếm có thể giúp doanh nghiệp có những lợi thế nhất định so với đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên hiếm chỉ sự ít ỏi nhứ không phải là duy nhất. ất có thể đối thủ của doanh nghiệp cũng sẽ có nguồn tài nguyên này.

Ví dụ: Coca-cola là doanh nghiệp có sức mạnh thương hiệu vô cùng giá trị, được yêu thích và chào đón trên khắp thế giới. Tuy nhiên sức mạnh thương hiệu của Coca-cola không phải là hiếm, vì Pepsi là đối thủ cạnh tranh ngang ngửa và sở hữu nhận diện thương hiệu tương đồng với Coca-cola. 

I – Inimitable: Duy nhất hoặc khó bắt chước

Khi doanh nghiệp đã có nguồn lực hiếm và hướng tợi sự duy nhất hay không thể bắt chước được thì doanh nghiệp đã có một lợi thế cạnh tranh bền vững. Tuy nhiên nếu đối thủ có thể sao chép nguồn lực này hay tạo ra một thứ khác để thay thế thì lợi thế cạnh tranh này chỉ mang tính tạm thời.

O – Organization : Tổ chức 

Nguồn lực chỉ là một phần của sự cạnh tranh bền vững. Để giữ vững điều này thì doanh nghiệp cần có tổ chức để triển khai và thúc đẩy khả năng tiềm tàng của lợi thế trên. Một nguồn lực không được phát triển thì nó chỉ là một lợi thế không được sử dụng mà thôi. 

4 bước thực hiện khung VRIO hiệu quả  

Bước 1: Xác định tài nguyên của doanh nghiệp

Bước đầu tiên trong khung VRIO là bạn cần phải xác định được đâu là nguồn tài nguyên của doanh nghiệp. 

Có hai loại tài nguyên mà bạn cần biết và đánh giá: 

• Tài nguyên hữu hình: là những tài nguyên nhìn thấy được đất đai, máy móc, kho bãi,…. Tuy nhiên những tài nguyên hữu hình hiếm khi trở thành lợi thế cạnh tranh bởi đối thủ dễ dàng sở hữu được. 
• Tài nguyên vô hình: bao gồm thương hiệu, những sở hữu trí tuệ,… mà đối thủ không dễ dàng có được. Những tài nguyên vô hình thường có giá trị và quý hiếm nên trong bước xác định tài nguyên của doanh nghiệp, bạn nên cân nhắc xem xét những tài nguyên vô hình đầu tiên. 

Vậy làm sao để tìm kiếm nguồn tài nguyên có giá trị? Bạn có thể sử dụng phân tích SWOT, phân tích chuỗi giá trị bên ngoài cũng như bên trong, cùng những cơ hội và nguy cơ trong tương lai có thể ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh này. 

Bước 2: Phân tích VRIO

Khi đã xác định được tài nguyên, bạn hãy áp nó vào khung VRIO để tiến hành phân tích. Hãy lần lượt phân tích theo bốn thuộc tính của VRIO đã nêu ở trên. Đặt ra các câu hỏi để khẳng định được giá trị, sự hiếm có, khả năng bắt chước và cách tổ chức khai thác nguồn tài nguyên đó. 

Kết quản phân tích VRIO sẽ giúp bạn biết được nguồn tài nguyên đó có là lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ hay không. 

Bước 3: Bảo vệ nguồn tài nguyên 

Và khi bạn đã xác định được nguồn tài nguyên là lợi thế cạnh tranh, là nguồn lực mạnh mẽ giúp doanh nghiệp phát triển thì bước tiếp theo là làm thế nào để bảo vệ nó. Khiến nó mãi là lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp mà không bị đối thủ cướp mất. 

Doanh nghiệp có thể thực hiện một số chiến lược như khiến nguồn tài nguyên trở nên khan hiếm, khó bắt chước và không thể thay thế là tốt nhất. 

Bước 4: Thực hiện đánh giá thường xuyên 

Giá trị của nguồn tài nguyên sẽ biến đổi theo thời gian và doanh nghiệp cần có sự xem xét, đánh giá. Sự cạnh tranh thay đổi liên tục, không chỉ dừng lại ở những đối thủ có sẵn trên thị trường mà còn những đối thủ mới xuất hiện. 

Phân tích VRIO cần được thực hiện lại để có sự đánh giá khách quan hơn về nguồn lực bởi đối thủ của bạn sẽ không bao giờ đứng im một chỗ. Hãy thực hiện VRIO thường xuyên, ít nhất 6 tháng một lần để duy trì lợi thế cạnh tranh lâu nhất có thể. 

Ví dụ về khung VRIO: TikTok có thật sự lợi hại như chúng ta nghĩ?

Chúng ta sẽ phân tích nguồn lực của kênh Tiktok, trong khi nhiều nhà phát triển bất ngờ về sự thành công của nó. Thậm chí, nền tảng này còn phát triển nhanh chóng, và được cho là sẽ vượt mặt ông lớn Youtube trong tương lai gần:

• Giá trị: Hơn một tỷ người sử dụng trên toàn thế thới ( con số này đang tăng lên hàng ngày)
• Hiếm: Sự lên ngôi của những video ngắn và hài hước được cho là thế mạnh của TikTok. Mặc dù có nhiều phương tiện để chia sẻ video nhưng Tiktok nổi bật bởi sự kết nối và dễ dàng sử dụng. Vì vậy nó là một sản phẩm “hiếm”.
• Duy nhất: Để phát triển một mạng xã hội chia sẻ video không hề đơn giản, nhất là nền tảng phải đủ khả năng lưu trữ một tỷ (hoặc hơn) người dùng. Ngoài ra làm sao để quảng bá và khiến người sử dụng yêu thích? Tiktok không hề dễ bắt chước một chút nào. Tuy nhiên năm 2021 youtube cho ra mắt Youtube Shorts cạnh tranh trực tiếp với Tiktok nên lợi thế của Tiktok không còn ở thế độc quyền nữa. 
• Tổ chức: Tiktok là phần mềm được sáng tạo bởi công ty Bytedance. Tổ chức này đã được thành lập 9 năm và được đinh giá 140 tỷ (2020). Với sự phát triển mạnh mẽ của TikTok cũng như định hướng kế hoạch dành cho ứng dụng Douyin, giá trị doanh nghiệp này không ngừng tăng cao. Điều này cũng khẳng định đây là một tổ chức có thể đảm bảo cho tiềm lực phát triển của ứng dụng này! 

Sau khi phân tích chúng ta thấy Tiktok là một sản phẩm có lợi thế cạnh tranh tốt, tuy nhiên lợi thế này chưa thật sự hiếm hay là duy nhất để có thể thay thế Youtube trong tương lai. 

Kết luận

Phân tích VRIO có thể được áp dụng cho toàn bộ công ty hoặc từng bộ phận để hiểu đầy đủ từng khía cạnh của doanh nghiệp bạn nên định vị như thế nào trên thị trường. Thời điểm tốt nhất để xem xét VRIO của bạn là khi bắt đầu quá trình lập kế hoạch chiến lược của bạn. 

Tác giả